Γράφει ο Παντελής Σταυρινού, Διευθυντής Νευροχειρουργός του Νοσοκομείου Metropolitan Hospital.
Οι αραχνοειδείς κύστεις είναι συλλογές εγκεφαλονωτιαίου υγρού (δηλαδή του υγρού που υπάρχει και κυκλοφορεί φυσιολογικά στον εγκέφαλο και τον σπονδυλικό σωλήνα) εντός της αραχνοειδούς μεμβράνης (Εικόνα 1). Ο μηχανισμός δημιουργίας και αύξησης της κύστης δεν είναι απολύτως σαφής.
Οι αραχνοειδείς κύστεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 1% των ενδοκρανιακών εξεργασιών. Η συχνότητα διάγνωσης ασυμπτωματικών αραχνοειδών κύστεων αυξάνεται καθώς περισσότεροι ασθενείς υποβάλλονται σε μαγνητικές ή αξονικές τομογραφίες εγκεφάλου, για άλλο λόγο. Σε μια μελέτη, διαπιστώθηκε ότι η συχνότητα εμφάνισης αραχνοειδών κύστεων στο γενικό πληθυσμό ήταν 1,5%. Μόνο το 5% είναι συμπτωματικές. Από αυτές τις αραχνοειδείς κύστεις που είναι συμπτωματικές, το 75% παρουσιάζονται στα παιδιά.
Στις μισές περιπτώσεις παρουσιάζονται στον κροταφικό λοβό, αλλά μπορούν να εμφανιστούν και σε πολλές άλλες θέσεις.
Εικόνα 1: Εκτεταμένη δεξιά αραχνοειδής κύστη μετωποκροταφικά.
Συμπτώματα
Τα συχνότερα συμπτώματα είναι πονοκέφαλοι ή/και επιληπτικές κρίσεις. Οι επιληπτικές κρίσεις παρουσιάζονται συχνότερα όταν η αραχνοειδής κύστη είναι κοντά στον κροταφικό λοβό, ενώ όταν εντοπίζονται σε άλλες θέσεις μπορούν να προκαλέσουν άλλα συμπτώματα, όπως πίεση στο οπτικό νεύρο, υδροκεφαλία κλπ.
Διάγνωση
Η διάγνωση μπαίνει με τις απεικονιστικές εξετάσεις, και κυρίως με τη μαγνητική τομογραφία, η οποία θα δείξει μιά κύστη γεμάτη με εγκεφαλονωτιαίο υγρό η οποία συνήθως δεν προσλαμβάνει σκιαγραφικό μετά τη χορήγηση σκιαγραφικής ουσίας.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία εξαρτάται από το εάν οι κύστεις είναι συμπτωματικές. Αν η κύστη δεν προκαλεί συμπτώματα, τότε συνήθως δε χρειάζεται επέμβαση, παρά μόνο παρακολούθηση με μαγνητική τομογραφία. Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται εάν υπάρχουν συμπτώματα αυξημένης ενδοκρανιακής πίεσης, επιληπτικών κρίσεων, εστιακών νευρολογικών ελλειμμάτων κ.α. Οι χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν κρανιοτομή για μερική ή πλήρη αφαίρεση ενώ στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί η θυριδοποίηση της κύστης προς τον φυσιολογικό υπαραχνοειδή χώρο (δηλ. η διάνοιξη της κύστης και η επικοινωνία της με τους φυσιολογικούς χώρους όπου κυκλοφορεί εγκεφαλονωτιαίο υγρό). Αυτό μπορεί να γίνει ενδοσκοπικά. Η αναρρόφηση με βελόνη έχει συνήθως προσωρινό όφελος και δεν αποτελεί καλή επιλογή μακροπρόθεσμης θεραπείας.