Γράφει ο Παντελής Σταυρινού, Διευθυντής Νευροχειρουργός του Νοσοκομείου Metropolitan Hospital.
Η χειρουργική της σπονδυλικής στήλης αφορά στη χειρουργική των οστών και συνδέσμων που αποτελούν τη σπονδυλική στήλη, αλλά και των ευαίσθητων δομών που η σπονδυλική στήλη επιθυμεί να προστατέψει, όπως ο νωτιαίος μυελός και τα περιφερικά νεύρα.
Οι συχνότερες αιτίες για τις οποίες ενδεχομένως να χρειαστεί χειρουργείο στη σπονδυλική στήλη είναι οι εξής:
- Εκφυλιστικές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης: αυτή είναι με διαφορά η συχνότερη αιτία χειρουργείου στη σπονδυλική στήλη. Πρόκειται δηλαδή για παθήσεις οι οποίες προκαλούνται από τη φθορά της σπονδυλικής στήλης, όπως για παράδειγμα δισκοκήλη, στένωση του σπονδυλικού σωλήνα, αρθροπάθεια, σπονδυλολίσθηση κ.ο.κ.
- Τραύμα: Κατάγματα της σπονδυλικής στήλης όπως πχ. μετά από τροχαία ατυχήματα ή πτώσεις απαιτούν συχνά χειρουργική αποκατάσταση
- Όγκοι σπονδυλικής στήλης και νωτιαίου μυελού: Εντός του σπονδυλικού σωλήνα αναπτύσσονται μερικές φορές καλοήθεις ή και σπανιότερα κακοήθεις όγκοι οι οποίοι ενδέχεται να πιέσουν τον νωτιαίο μυελό και τα νεύρα. Τα οστά της σπονδυλικής στήλης από την άλλη είναι σχετικά συχνά εστία μεταστατικών όγκων πχ. από καρκίνο του μαστού ή του προστάτη.
Οι πιό συχνές επεμβάσεις –με διαφορά– αφορούν παθήσεις εκφυλιστικής αιτιολογίας. Η σπονδυλική μας στήλη γερνά μαζί μας (σε άλλους περισσότερο και σε άλλους λιγότερο, ανάλογα με τη γενετική προδιάθεση του καθενός, την καταπόνηση της σπονδυλικής στήλης, το κάπνισμα κ.ο.κ) και μπορεί προοδευτικά να εμφανίσει σημεία φθοράς τα οποία ενδεχομένως να προκαλέσουν πόνο ή έκπτωση των κινητικών λειτουργιών. Όταν τα προβλήματα επιμένουν, οι ασθενείς αρχίζουν να επισκέπτονται τον νευροχειρουργό ή ορθοπαιδικό, ζητώντας μια λύση. Όμως τον πρώτο λόγο στη θεραπεία των περισσοτέρων εκφυλιστικών παθήσεων της σπονδυλικής στήλης τον έχει η συντηρητική θεραπεία και όχι το χειρουργείο:
Συντηρητική vs χειρουργική θεραπεία
Σε όλες τις μη-επείγουσες επεμβάσεις της σπονδυλικής στήλης, αξίζει να γίνει μια προσπάθεια συντηρητικής αντιμετώπισης του προβλήματος πχ. με φαρμακευτική αγωγή, φυσικοθεραπεία, ανάπαυση κλπ. Για πόσο χρονικό διάστημα πρέπει να εφαρμοστεί η συντηρητική αγωγή δεν είναι σαφές, και εξαρτάται φυσικά και από την ένταση των συμπτωμάτων, αλλά ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 6 – 12 εβδομάδων είναι το πιο σύνηθες.
Αν τα συμπτώματα επιμένουν παρά τη συντηρητική θεραπεία και εφόσον ο χειρουργός σας μπορεί να εντοπίσει σαφές πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη, τότε μπορεί να συζητηθεί η χειρουργική επέμβαση.
Ανοιχτές vs ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές
Παραδοσιακά, η χειρουργική της σπονδυλικής στήλης (κυρίως στην οσφύ) περιελάμβανε μεγάλες τομές και μεγάλο χρόνο αποθεραπείας, μια και γινόταν «ανοιχτά». Η σύγχρονη τεχνολογία μας επιτρέπει όμως πλέον να εφαρμόζουμε ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Επειδή η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική επέμβαση της σπονδυλικής στήλης (MISS) δεν περιλαμβάνει μεγάλες τομές, αποφεύγεται η καταστροφή των μυών και των ιστών που περιβάλλουν τη σπονδυλική στήλη και αυτό έχει ως αποτέλεσμα λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και ταχύτερη ανάκαμψη.
Συνήθεις Επεμβάσεις Σπονδυλικής Στήλης
- Δισκεκτομή: Αφαίρεση του τεμαχίου του δίσκου το οποίο πιέζει ένα νεύρο. Γίνεται είτε με τη χρήση μικροσκοπίου είτε με τη χρήση ενδοσκοπίου.
- Πεταλοτομή: Αφαίρεση ενός τμήματος του πετάλου του σπονδύλου προκειμένω να αποσυμπιεστεί ο σπονδυλικός σωλήνας. Γίνεται μικροσκοπικά ή ενδοσκοπικά και είναι η ελάχιστα επεμβατική εναλλακτική στην πεταλεκτομία.
- Τρηματεκτομή: Χειρουργική διάνοιξη του τρήματος, δηλαδή του σημείου εξόδου του νεύρου.
- Σπονδυλοδεσία: Χειρουργική τεχνική που έχει σαν στόχο την σταθεροποίηση και τελικά συνοστέωση δύο ή περισσοτέρων σπονδύλων. Η σπονδυλοδεσία μπορεί να γίνει ανοιχτά (δηλ. με ευθεία τομή στη μέση γραμμή) ή ελάχιστα επεμβατικά (διαδερμική σπονδυλοδεσία).
- Κυφοπλαστική / Σπονδυλοπλαστική: Ελάχιστα επεμβατική τεχνική έγχυσης οστικού τσιμέντου εντός ενός σπονδυλικού σώματος, με στόχο τη θεραπεία του πόνου και την αποκατάσταση της μορφολογίας του σπονδύλου. Χρησιμοποιείται κυρίως σε κατάγματα σπονδυλικής στήλης.
- Δισκοπλαστική: Έγχυση gel εντός του μεσοσπονδυλίου δίσκου, με στόχο να αποκαταστήσει τη φυσιολογική ανατομία του.