Οσφυϊκή Δισκεκτομή (Κήλη Μεσοσπονδύλιου Δίσκου)

Γενικά, μόνο ένα 10% των ασθενών με δισκοκήλη χρειάζονται τελικά χειρουργέιο. Αν ο πόνος είναι σχετικά πρόσφατος (δηλ. λιγότερο απο 6-12 εβδομάδες) τότε συνιστάται να γίνει προσπάθεια αντιμετώπισης με συντηρητικά μέσα. Χειρουργείο χρειάζεται όταν ο πόνος δεν περνά μετά από χρονικό διάστημα 6-12 εβδομάδων ή όταν ο ασθενής εμφανίζει νευρολογικό έλλειμα. Βέβαια, κάθε ασθενής και κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και εδώ είναι σημαντική η εμπειρία του γιατρού, ο οποίος θα συνεκτιμήσει τα κλινικά και απεικονιστικά δεδομένα προκειμένω να εκτιμήσει την πρόγνωση του ασθενούς.

Αυτός είναι ένας από τους μεγαλύτερους μύθους στη χειρουργική της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Δεν υπάρχει κίνδυνος να μείνει κάποιος ασθενής παράλυτος από δισκοκήλη ή από χειρουργείο στη μέση. Τουλάχιστον όχι με την έννοια της παραπληγίας (δηλαδή της πλήρους αδυναμίας των κάτω άκρων). Η δισκοκήλη η ίδια μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει αδυναμία μεμονωμένων μυών. Σε σπάνιες περιπτώσεις ενδέχεται η δισκοκήλη να προκαλέσει διαταραχές ούρησης και της λειτουργίας του εντέρου (ορθοκυστικές διαταραχές – ιππουριδική συνδρομή). Όμως το χειρουργείο επιτυγχάνει συχνά να λύσει αυτά τα οξέα προβλήματα. Το ίδιο το χειρουργείο πολύ σπάνια θα επιδεινώσει την κατάσταση και θα προκαλέσει προβλήματα το ίδιο και αν όντως προκύψουν προβλήματα, τότε αυτά συνήθως αφορούν μεμονωμένους μύες. Είναι σημαντικό ο ασθενής να εξεταστεί από γιατρό ο οποίος θα διαπιστώσει αν υπάρχει πραγματική μυική αδυναμία ή όχι.

Η επέμβαση διαρκεί περίπου 1 ώρα και η νοσηλεία 1 ημέρα.

Μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι στο 80-90% των ασθενών επιτυγχάνεται ύφεση του πόνου. Τα συμπεράσματα ήταν ότι οι ασθενείς οι οποίοι παραπονιούνται κυρίως για ισχιαλγία (δηλαδή πόνο στα πόδια) επωφελούνται περισσότερο από αυτούς που παραπονιούνται κυρίως για πόνο στη μέση καθώς επίσης ότι οι ασθενείς με μέτριο έως έντονο πόνο που χειρουργούνται, έχουν τελικά ταχύτερη και μεγαλύτερη βελτίωση απ’ αυτούς που αντιμετωπίζονται συντηρητικά.

Αν το κυρίως σύμπτωμα είναι ο πόνος στο πόδι, χωρίς νευρολογικά προβλήματα (δηλαδή κυρίως χωρίς μυική αδυναμία), τότε υπάρχει η δυνατότητα αναμονής. Σ’ αυτή την περίπτωση η επέμβαση μπορεί να γίνει αν ο πόνος δεν υποχωρεί 8-12 εβδομάδες από την έναρξή του.

Αν εκτός από πόνος υπάρχει και μυική αδυναμία, τότε η επέμβαση πρέπει να γίνει άμεσα (εντός ολίγων ημερών) προκειμένω να δώσουμε στο νεύρο την ευκαιρία να αποκαταστήσει τη λειτουργικότητά του και τη μυική ισχύ να επανέλθει πλήρως.

Αν υπάρχει υππουριδική συνδρομή (δηλαδή διαταραχές ούρησης, αδυναμία στα κάτω άκρα, μούδιασμα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων κλπ) τότε το χειρουργείο πρέπει να γίνει άμεσα, δηλαδή ως επείγον, στις επόμενες ώρες.

Πρίν από το χειρουργείο ο γιατρός σας θα πάρει ένα πλήρες ιστορικό προκειμένω να διαπιστώσει αν υπάρχουν ιατρικά προβλήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψιν ή αν λαμβάνεται φάρμακα τα οποία ενδεχομένως να πρέπει να διακοπούν μερικές μέρες πριν το χειρουργείο.

Έτσι λοιπόν, αν υπάρχουν καρδιολογικά προβλήματα (πχ. ιστορικό εμφράγματος, στέντ κλπ) ίσως χρειαστεί να προηγηθεί καρδιολογική εκτίμηση ενώ αν υπάρχουν πνευμονολογικά προβλήματα (πχ. βρογχικό άσθμα) ίσως χρειαστεί πνευμονολογική εκτίμηση.

Αν παίρνετε αντιπηκτικά φάρμακα (πχ. Salospir, Plavix, Xarelto, Eliquis, Pradaxa κλπ) αυτά ενδέχεται -αν είναι δυνατόν- να πρέπει να διακοπούν και να υποκατασταθούν αν πρέπει με ενέσεις ηπαρίνης. Αυτό είναι κάτι που θα γίνει σε συνεννόηση με τον καρδιολόγο ή τον παθολόγο σας.

Την ημέρα του χειρουργείου θα πρέπει να είστε νηστικός. Καλό θα ήταν να ελαττώσετε το κάπνισμα όσο είναι δυνατόν. Την ημερα του χειρουργείου το κάπνισμα απαγορεύεται.

Για να διαβάσετε το άρθρο σχετικά με την ανάρρωση μετά από χειρουργείο στη μέση πατήστε εδώ.

Τα ρομπότ έχουν αρχίσει σιγά-σιγά να βρίσκουν το ρόλο του στη σύγχρονη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Στην παρούσα φάση, πρόκειται κυρίως για ρομποτικούς βραχίονες οι οποίοι κάνουν κάποιες αυτοματοποιημένες κινήσεις, κατά κάποιον τρόπο “δείχνοντας το δρόμο” στο νευροχειρουργό όταν πχ. θέλει να βάλει μια βίδα σε κάποιον σπόνδυλο στα πλαίσια σπονδυλοδεσίας ή όταν θέλει να τοποθετήσει μια βελόνη στον εγκέφαλο στα πλαίσια λήψης βιοψίας.

Τα ρομποτικά συστήματα είναι λοιπόν βοηθητικά και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν τον χειρουργό ή τα χέρια του.

Στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης βρίσκουν εφαρμογή σε επεμβάσεις όπως η σπονδυλοδεσία (πχ. για σπονδυλολίσθηση, αστάθεια σπονδυλικής στήλης, σκολίωση κ.ο.κ). Για μια δισκοκήλη δε χρησιμοποιείται ρομπότ, γιατί πολύ απλά δε χρειάζεται. Δεν έχει απολύτως τίποτα να προσφέρει. Αυτή τη στιγμή η πιο σύγχρονες τεχνικές είναι οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές οι οποίες έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα με υψηλότατα ποσοστά ασφαλείας.

Είναι λάθος και αμφιβόλου ηθικής να λέγεται σε ασθενείς ότι ο “το χειρουργείο θα γίνει ρομποτικά” ΄όταν αυτό δε συμβαίνει, γιατί δε συνάδει με την τακτική του να ενημερώνεται ο ασθενής σωστά για την πάθησή του και τις δυνατότητες θεραπείας. Τέτοιου είδους δηλώσεις αποτελούν λάθος “τεχνικές μάρκετιγκ” και εκμεταλλεύονται την ανάγκη του ασθενούς να έχει πρόσβαση στην πιο σύγχρονη δυνατή θεραπεία.

Θα μπορέσετε να σηκωθείτε και να περπατήσετε -αν το επιθυμείτε- λίγες ώρες μετά το χειρουργείο.

Την επόμενη ημέρα ή και την ίδια μέρα (σε νεαρά άτομα) θα πάρετε εξιτήριο.

Ο πόνος στο πόδι θα περάσει άμεσα. Θα ξυπνήσετε πρακτικά χωρίς πόνο.

Το μούδιασμα φεύγει αργότερα, μέσα σε μερικές ημέρες ή και εβδομάδες και εξαρτάται από το πόσο καιρό προυπήρχε αλλά και από άλλους παράγοντες όπως είναι πχ. ο βαθμός στον οποίο πιέζονταν το νεύρο, την ηλικία του ασθενούς, αν υπάρχει σακχαρώδης διαβήτης κ.α.

Η μυική επίσης θα επανέλθει μέσα σε μερικές ημέρες έως και εβδομάδες, αλλά αυτό εξαρτάται από το πόσο καιρό ήταν εγκατεστημένη η μυική αδυναμία (όσο περισσότερο καιρό είχε ο ασθενής την μυική αδυναμία τόσο περισσότερο θα κάνει να περάσει). Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν είναι η ηλικία του ασθενούς, ο διαβήτης κλπ. Σε μερικές περιπτώσεις ενδέχεται η μυική ισχύς να μην αποκατασταθεί 100%. Γι’ αυτό είναι σημαντικό το χειρουργείο να γίνεται άμεσα σε περίπτωση μυικής αδυναμίας.

Το κόστος της επέμβασης περιλαμβάνει τα έξοδα του νοσοκομείου και τις αμοιβές χειρουργού, συνεργατών και αναισθησιολόγου. Το κόστος ποικίλει και εξαρτάται απο διαφόρους παράγοντες, όπως τη διάρκεια της νοσηλείας, τον τύπο δωματίου, τη χρήση ειδικών υλικών και την ασφαλιστική κάλυψη του ασθενούς.

Η πιθανότητα να επανεμφανιστεί δισκοκήλη είναι περίπου 5-15%.

Διαβάστε εδώ πως να μειώσετε τις πιθανότητες επανεμφάνισης δισκοκήλης.

Διαβάστε εδώ 10 συχνούς μύθους γύρω από την οσφυϊκή κήλη δίσκου

Μια απ’ τις συχνότερες ερωτήσεις που θέτουν οι ασθενείς οι οποίοι σκέπτονται ένα χειρουργείο για κήλη στη μέση (δισκεκτομή) είναι τι θα πρέπει να κάνουν, τι ακριβώς οδηγίες θα πρέπει να ακολουθήσουν ώστε να έχουν την καλύτερη δυνατή αποκατάσταση και να αποφύγουν παρόμοια προβλήματα στο μέλλον.

Οι γιατροί σπονδυλικής στήλης (νευροχειρουργοί ή ορθοπαιδικοί) και οι συναφείς ειδικότητες όπως πχ. Φυσικοθεραπευτές κλπ δίνουν συχνά αντικρουόμενες πληροφορίες με αποτέλεσμα ο ασθενής να αισθάνεται ανασφάλεια.

Ο στόχος του παρόντος σύντομου άρθρου είναι να παρουσιάσει τα επιστημονικά δεδομένα γύρω από την αποκατάσταση ασθενών μετά από χειρουργείο δισκοκήλης.

Η μετεγχειρητική αντιμετώπιση είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει αρκετούς ερευνητές. Οι Dolan et al σε μια τυχαιοποιημένη μελέτη, συνέκριναν ασθενείς που είχαν υποβληθεί σε μικροδισκεκτομή και στη συνέχεια σε μετεγχειρητική φυσικοθεραπεία (μυική ενδυνάμωση και αεροβικές ασκήσεις) με ασθενείς που δεν έκαναν φυσικοθεραπεία μετά το χειρουργείο. Οι συνολικά 20 ασθενείς χωρίστηκαν σε 2 ομάδες: στην πρώτη ομάδα οι ασθενείς ξεκίνησαν 6 εβδομάδες μετά το χειρουργείο πρόγραμμα αποκατάστασης για συνολικά 4 εβδομάδες, ενώ στη δεύτερη ομάδα δεν έγινε τίποτα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν σημαντικά καλύτερα αποτελέσματα σ’ ότι αφορά στον πόνο και τη λειτουργικότητα για τους ασθενείς που κάνανε φυσικοθεραπεία. Παρόμοια αποτελέσματα έδειξαν και οι μελέτες των Kulig K. & Danielsen J το 2015 & 2000 αντίστοιχα.

Αντίθετα, η μελέτη του Oostenhuis (J Physiother 2017) δεν έδειξε κάποιο όφελος υπέρ των ασθενών που έλαβαν φυσικοθεραπεία μετά το χειρουργείο. Η μελέτη περιελάμβανε 169 ασθενείς οι οποίοι χωρίστηκαν σε 2 ομάδες. Η πρώτη ομάδα (92 ασθενείς) ξεκίνησαν με φυσικοθεραπεία αμέσως μετά το χειρουργείο ενώ η δεύτερη δεν έκανε τίποτα. Μια άλλη μεγάλη μελέτη, από διάφορα νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου (McGregor et al, Spine 2011) συμπεριέλαβε 338 ασθενείς και τους χώρισε σε 4 ομάδες: Η πρώτη ομάδα έκανε φυσικοθεραπεία και πήρε γραπτές οδηγίες πως να συμπεριφέρεται. Η δεύτερη ομάδα έκανε μόνο φυσικοθεραπεία. Η τρίτη ομάδα πήρε μόνο γραπτές οδηγίες και η τέταρτη ομάδα δεν έκανε τίποτα. Η μελέτη έδειξε ότι τελικά όλες οι ομάδες κατέληγαν στο ίδιο σημείο, δηλαδή είχαν στο τέλος ένα καλό αποτέλεσμα, αλλά η ομάδα που ακολούθησε πρόγραμμα αποκατάστασης είχε καλύτερη πορεία τουλάχιστον στην αρχή. Μια ερευνητική ομάδα από την Αυστρία (Erdogmus et al, 2007) μελέτησε αν η φυσικοθεραπεία ή/και το αυχενικό (!) μασάζ έχει κάποιο επιπλέον όφελος μετά από επέμβαση για κήλη δίσκου στην οσφύ. Βρήκανε ότι η φυσικοθεραπεία είχε όφελος, αλλά το ίδιο είχε και το μασάζ! Εδώ αξίζει να τονισθεί ότι το μασάζ γινόταν στον αυχένα και φυσικά προκαλεί εντύπωση το ότι η στοχευμένη φυσικοθεραπεία πέτυχε τα ίδια αποτελέσματα με το αυχενικό μασάζ! Ίσως τελικά ψυχολογικοί παράγοντες (δηλαδή η ανάγκη του ασθενούς να νιώθει ότι βοηθά με κάποιον τρόπο το σώμα του) να παίζει κάποιο ρόλο.

Ένα σημαντικό ερώτημα που πολλοί προσπάθησαν να απαντήσουν είναι το πότε πρέπει να ξεκινά η φυσικοθεραπεία. Οι περισσότερες μελέτες (Kjellby-Wendt 1998 & Milisdotter 200&) δείχνουν ότι καλό είναι η κινητοποίηση και η ασκήσεις να ξεκινούν σχετικά νωρίς και ότι αυτό δεν αυξάνει την πιθανότητα προβλημάτων ή υποτροπής. Αυτό το χρονικό διάστημα είναι περίπου οι 6 εβδομάδες. Είναι σημαντικό ο δίσκος να επουλωθεί και πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι το να ξεκινάς με ασκήσεις νωρίτερα ίσως καθυστερεί την επούλωση του ινώδους δακτυλίου του δίσκου. Ο ινώδης δακτύλιος είναι το εξωτερικό τμήμα του δίσκου και αυτό που κρατά τον πυρήνα στη θέση του. Η επούλωση του ινώδους δακτυλίου περνά από 3 φάσεις: στην α’ φάση, που κρατά 6 εβδομάδες επουλώνεται το εξωτερικό τμήμα του δακτυλίου. Η β’ φάση διαρκεί ως και ένα χρόνο και εκεί είναι που επουλώνεται πλήρως ο ινώδης δακτύλιος. Κατά τη διάρκεια της β’ αυτής φάσης είναι που επισυμβαίνουν οι περισσότερες υποτροπές (δηλ. επανεμφάνιση της κήλης). Η γ’ φάση είναι αυτή στην οποία ο ινώδης δακτύλιος ισχυροποιείται. Γι’ αυτό το λόγο, οι περισσότεροι γιατροί συνιστούν να περιμένει κανείς τουλάχιστον 6 εβδομάδες πριν ξεκινήσει με εκγύμναση.

Στο ερώτημα αν είναι απαραίτητη η ζώνη μετά από χειρουργείο, η απάντηση είναι όχι (Ζoia 2018 & Zarghooni 2013) .

Συνοψίζοντας, οι περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι το να κάνεις κανείς φυσικοθεραπεία μετά από χειρουργείο στη μέση συνοδεύεται από καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με το να μην κάνει τίποτα. Παρόλα αυτά, το είδος της αποκατάστασης, η διάρκεια και η έντασή της παραμένουν ασαφή (Rushton 2011). Είναι πιθανό οι ασθενείς να επωφελούνται τελικά, επειδή κατά τη διάρκεια της φυσικοθεραπείας τους μαθαίνουν πως να συμπεριφέρονται σωστά και να προστατεύουν τη μέση τους.