Γράφει ο Παντελής Σταυρινού, Διευθυντής Νευροχειρουργός του Νοσοκομείου Metropolitan Hospital.
Τι είναι το αυχενικό σύνδρομο;
Ο όρος αυχενικό σύνδρομο χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια πληθώρα αιτιών που σαν κοινό έχουν τον πόνο στον αυχένα.
Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για πραγματικό ιατρικό όρο. Δεν υπάρχει πραγματικά αυχενικό σύνδρομο όπως πχ. δεν υπάρχει οσφυϊκό σύνδρομο όταν θέλουμε να περιγράψουμε τον πόνο στη μέση.
Ας δούμε τι εννοούν οι περισσότεροι ασθενείς όταν λένε «αυχενικό σύνδρομο»:
- Πόνο στον αυχένα, ιδιαίτερα όταν το κεφάλι μένει πολύ ώρα σε μία θέση όπως για παράδειγμα μετά από πολύωρη εργασία στον υπολογιστή
- «Πιασμένος» αυχένας έως και μυικοί σπασμοί
- Πόνος στο χέρι
- Μυική αδυναμία στο χέρι
- Πονοκέφαλος
Αν τα συμπτώματα επιμένουν, ο ασθενής ενδεχομένως να δυσκολεύεται να κοιμηθεί και σε πιο προχωρημένες καταστάσεις ο ασθενής περιγράφει ότι τα συμπτώματα δεν τον αφήνουν να εργαστεί ή να απολαύσει τη μέρα του.
Ποια τα αίτια στο αυχενικό σύνδρομο;
Προκειμένω να αντιμετωπιστεί ο πόνος του «αυχενικού συνδρόμου» επιτυχώς, είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς την αιτία του. Οι αιτίες του οξέος αυχενικού συνδρόμου ενδεχομένως να είναι διαφορετικές από τις αιτίες του χρόνιου αυχενικού συνδρόμου.
Οξύ αυχενικό σύνδρομο
Οι πιο συχνές αιτίες οξέος αυχενικού συνδρόμου είναι οι μικροτραυματισμοί των συνδέσμων και των μυών του αυχένα και κατά κανόνα περνάνε εντός ολίγων ημερών ή εβδομάδων. Οι τραυματισμοί μυών & συνδέσμων μπορεί να οφείλονται σε κακή στάση σώματος, ύπνος σε «περίεργη» θέση, επαναλαμβανόμενες κινήσεις που επιβαρύνουν τον αυχένα και σε τραυματισμό.
Χρόνιο αυχενικό σύνδρομο
Όταν μιλάμε για χρόνιο αυχενικό σύνδρομο, εννοούμε ότι τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από λίγες μόνο εβδομάδες. Συνήθως οφείλεται σε σπονδυλοαρθρίτιδα της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης δηλαδή σε φθορά της σπονδυλικής στήλης. Τέτοιου είδους φθορά μπορεί να είναι π.χ. μια δισκοκήλη (σε ένα ή περισσότερα σημεία), φλεγμονή των αρθρώσεων, ευθειασμός ή κύφωση του αυχένα κλπ.
Άλλες αιτίες μπορεί να είναι το στρές, παθήσεις όπως η ινομυαλγία, όγκοι της περιοχής κ.ο.κ.
Ποια η κατάλληλη θεραπεία για άμεση αντιμετώπιση;
Η αντιμετώπιση εξαρτάται φυσικά από την αιτιολογία, όμως συχνά αυτή δεν είναι γνωστή ή είναι ασαφής. Όπως και να ‘χει, στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος αντιμετωπίζεται συντηρητικά δηλαδή χωρίς χειρουργείο. Έτσι, στους περισσότερους ασθενείς προτείνεται ξεκούραση, φυσικοθεραπεία, θεραπεία με κρύα ή ζεστά επιθέματα, παυσίπονα και διατάσεις.
Αν αυτά τα μέτρα δε βοηθήσουν και οι εξετάσεις δε δείξουν κάποια άλλη αιτία για τον πόνο, τότε μπορούν να εφαρμοστούν τοπικές ενέσεις (διηθήσεις).
Αν ο πόνος επιμένει –ειδικά αν υπάρχει πίεση σε κάποια νευρική ρίζα ή στο νωτιαίο μυελό- τότε ενδέχεται να έχει ένδειξη η χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση κατά κανόνα εφαρμόζεται για τους εξής λόγους:
- Για να αποσυμπιεστεί μια νευρική ρίζα (όταν λ.χ. πιέζεται από μια δισκοκήλη)
- Για να αποσυμπιέσει τον νωτιαίο μυελό
- Για να σταθεροποιήσει την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
Αν οι εξετάσεις δε δείξουν μία από τις παραπάνω αιτίες, τότε είναι απίθανο να χρειάζεται χειρουργείο.
Συχνές ερωτήσεις
Όταν ο πόνος ή τα συμπτώματα γενικότερα επιμένουν για αρκετές μέρες χωρίς βελτίωση, τότε έχει νόημα να ζητηθεί ιατρική βοήθεια. Επίσης, αν ο πόνος στον αυχένα συνοδεύεται από τα παρακάτω συμπτώματα, τότε πρέπει να αναζητηθεί ιατρική βοήθεια:
- Προβλήματα με την ισορροπία
- Αδυναμία άνω άκρων
- Σπαστικότητα/ διαταραχή λεπτών κινήσεων (μυελοπάθεια)
- Διαταραχές ελέγχου της κύστης ή του σφιγκτήρα του πρωκτού
- Πυρετός ή ρίγος
- Έντονος πονοκέφαλος και δυσκαμψία αυχένα
Μπορεί κανείς να ξεκινήσει με κάποια απλά μέτρα, τα οποία συχνα βοηθάνε: Η ξεκούραση του αυχένα για μερικές μέρες είναι ένα αποτελεσματικό πρώτο μέτρο. Επίσης μπορεί κανείς να δοκιμάσει θεραπεία με κρύα ή ζεστά. Το κρύο μειώνει το οίδημα (πρήξιμο) και τον πόνο. Τα ζεστά βοηθούν να χαλαρώσουν οι μύες και να λυθεί ο σπασμός τους. Συνιστάται να ξεκινά κανείς με κρύα επιθέματα για μερικές ημέρες και στη συνέχεια ζεστά. Η τοποθέτηση διαρκεί 15-20 λεπτά κάθε 2-3 ώρες. Ήπιες διατάσεις στο σπίτι, ως εκεί που δεν προκαλείται υπερβολικός πόνος, βοηθάνε. Τέλος, πολλοί ασθενείς θα βοηθηθούν με μαλακό «κολλάρο» (αυχενικό κηδεμόνα). Παρόλο που δεν υπάρχουν μελέτες οι οποίες να λένε ότι το κολλάρο βοηθά, πολλοί ασθενείς βρίσκουν ανακούφιση, ειδικά όταν ο πόνος είναι εντοπισμένος στον αυχένα και δεν αντανακλά στο χέρι. Είναι όμως σημαντικό το κολλάρο να μήν παραμένει για πάρα πολλές ημέρες.
Αυτό φυσικά εξαρτάται από την αιτία του πόνου. Η πραγματικότητα είναι όμως ότι τελικά μόνο το 5-10% των ασθενών θα χρειαστούν χειρουργείο. Η συντρηπτική πλειοψηφία των ασθενών θα αντιμετωπιστούν συντηρητικά.
Υπάρχουν πολλές τεχνικές χειρουργικής αυχένα και κάθε μια έχει διαφορετική ένδειξη. Η πιο συχνή είναι η πρόσθια δισκεκτομή (Διαβάστε περισσότερα εδώ). Η πρόσθια δισκεκτομή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική όταν το πρόβλημα εντοπίζεται μπροστά πχ. στο δίσκο. Άλλη τεχνική είναι η οπίσθια τρηματεκτομή (Διαβάστε περισσότερα εδώ). Η τεχνική αυτή ενδείκνυται για πλάγιες, μαλακές δισκοκήλες οι οποίες πιέζουν το νεύρο. Σε μερικές περιπτώσεις ίσως χρειάζεται να γίνει αποσυμπίεση από πίσω (π.χ. πεταλεκτομία ή πεταλοπλαστική). Τέλος, σε περιπτώσεις αστάθειας του αυχένα ενδέχεται να χρειαστεί συμπληρωματικά σπονδυλοδεσία. Ο νευροχειρουργός της εμπιστοσύνης σας θα αξιολογήσει επακριβώς την κλινική σας κατάσταση και τις εικόνες και θα προτείνει την ιδανική θεραπεία.
Αυτή είναι μια από τις συχνότερες ερωτήσεις που μου κάνουν οι ασθενείς μου. Η σύντομη απάντηση είναι ότι πρόκειται για ένα από τα πιο ασφαλή χειρουργεία της νευροχειρουργικής. Ένας λόγος είναι και ότι είναι ιδιαίτερα συχνό με αποτέλεσμα να υπάρχει συνήθως μεγάλη εμπειρία από τη μεριά του χειρουργού. Από κει και πέρα, είναι αυτονόητο ότι όταν αυξάνει ο βαθμός πολυπλοκότητας ενός χειρουργείου αυξάνει και ο βαθμός επικινδυνότητας. Είναι σημαντικό περίπλοκα χειρουργεία να διενεργούνται από χειρουργούς με μεγάλη εμπειρία στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης.
Είναι πολύ πιο πιθανό η αιτία να είναι κάτι πολύ πιο αθώο, όπως πχ. μια δισκοκήλη ή σπασμός των αυχενικών μυών.
Μετά την κλινική εξέταση ο γιατρός σας ενδέχεται να σας ζητήσει περαιτέρω εξετάσεις. Οι πιο συχνές είναι η μαγνητική και αξονική τομογραφία. Η μαγνητική τομογραφία δείχνει εξαιρετικά την ανατομία των νεύρων, αρθρώσεων, συνδέσμων και μυών. Η αξονική τομογραφία δείχνει καλύτερα βλάβες των οστών. Άλλη εξέταση η οποία μπορεί να χρειαστεί είναι ένας νευροφυσιολογικός έλεγχος.
Για την μυελοπάθεια υπάρχουν πολύ περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Το «αυχενικό σύνδρομο» μπορεί να προκαλέσει ζαλάδες και ιλίγγους. Όμως είναι σημαντικό πριν αποδοθεί η ζάλη στον αυχένα, να γίνεις έλεγχος για άλλες –πιο πιθανές- αιτίες.
Τα οστεόφυτα είναι απλώς μια ακόμα ένδειξη εκφύλισης δηλαδή φθοράς της σπονδυλικής στήλης. Τα οστεόφυτα από μόνα τους δεν είναι ένδειξη χειρουργείου.
Χρειάζεστε χειρουργό έμπειρο στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Διαβάστε περισσότερα εδώ.