Γράφει ο Παντελής Σταυρινού, Διευθυντής Νευροχειρουργός του Νοσοκομείου Metropolitan Hospital.
Γενικά
Με τον όρο χαρτογράφηση εγκεφάλου (brain mapping) εννοούμε το σύνολο των τεχνικών που χρησιμοποιούνται για να απεικονιστεί η ανατομία και η λειτουργικότητα των διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου.
Περιλαμβάνει διάφορες τεχνικές όπως τη μαγνητική τομογραφία με ειδικές ακολουθίες (λειτουργική μαγνητική τομογραφία – fMRI), την ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου, το διακρανιακό μαγνητικό συντονισμό κ.α.
Πότε χρησιμοποιείται
Μερικοί όγκοι του εγκεφάλου αναπτύσσονται ή/και επεκτείνονται σε περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες είναι κρίσιμες (eloquent), με την έννοια ότι ενδέχεται να περιέχουν σημαντικές λειτουργίες όπως για παράδειγμα η κίνηση και ο λόγος. Είναι σημαντικό ο χειρουργός να γνωρίζει πρίν το χειρουργείο αλλά και κατά τη διάρκεια της επέμβασης που ακριβώς βρίσκονται αυτές οι περιοχές σε σχέση με τον όγκο, προκειμένω να αποφύγει να προκαλέσει βλάβη.
Η μέθοδος της προεγχειρητικής χαρτογράφησης του εγκεφάλου συνδυάζεται συχνά με τον διεγχειρητικό νευροφυσιολογικό έλεγχο. Ο συνδυασμός των δύο τεχνικών αυξάνει σημαντικά τόσο την ασφάλεια όσο και το βαθμό εξαίρεσης του όγκου.
Εικόνα 1: Προεγχειρητική χαρτογράφηση περιοχών και οδών κίνησης με τη μέθοδο του διακρανιακού μαγνητικού συντονισμού (TMS) σε ασθενή με γλοίωμα εγκεφάλου (Αρχείο Π. Σταυρινού).
Εικόνα 2: Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία (f-MRI). Οι περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες “ανάβουν”, δηλαδή απεικονίζονται με κόκκινο χρώμα είναι περιοχές στις οποίες υπάρχει σημαντική λειτουργία (όπως π.χ. η κίνηση). Μ’ αυτόν τον τρόπο, ο νευροχειρουργός γνωρίζει αν ο όγκος είναι κοντά σε κρίσιμες εγκεφαλικές περιοχές.