Τι είναι η αυχενική δισκεκτομή;
Η αυχενική δισκεκτομή είναι η χειρουργική επέμβαση κατά την οποία αφαιρείται ο σπασμένος ή εκφυλισμένος δίσκος ο οποίος πιέζει κάποιο νεύρο ή τον νωτιαίο μυελό (Εικόνα 1).
Εικόνα 1. Σχηματική απεικόνιση δισκοκήλης στον αυχένα η οποία σε συνδυασμό με τα οστεόφυτα που συχνά υπάρχουν ασκεί πίεση στο νεύρο.
Δισκεκτομή σημαίνει «αφαίρεση δίσκου» και αυτό ακριβώς συμβαίνει. Στην περίπτωση της αυχενικής δισκεκτομής το χειρουργείο γίνεται στην περιοχή του αυχένα, δηλαδή στην περιοχή των πρώτων 7 σπονδύλων της σπονδυλικής στήλης. Ο νευροχειρουργός πραγματοποιεί μια μικρή (περίπου 3 εκατοστά) τομή στην πρόσθια επιφάνεια του αυχένα. Μέσα από αυτή την τομή φθάνει στη σπονδυλική στήλη όπου αφαιρεί τον παθολογικό δίσκο, απελευθερώνει τις νευρικές δομές και αντικαθιστά το δίσκο με μόσχευμα. Το μόσχευμα είναι συνήθως από τιτάνιο ή ένα ειδικό πολυμερές (ΡΕΕΚ). Σε μερικές περιπτώσεις χρησιμοποιείται αυτόλογο μόσχευμα, δηλαδή οστό από τον ίδιο τον ασθενή.
Ενδείξεις
Η πρόσθια αυχενική δισκεκτομή γίνεται σε ασθενείς που έχουν δισκοκήλη/προβολή δίσκου ή/και οστεόφυτα στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και ως εκ’ τούτου έχουν πόνο στον αυχένα και στα άνω άκρα.
Ο εκφυλισμός του δίσκου και των σπονδύλων (οστεόφυτα) μπορεί να επηρεάσουν το διαθέσιμο χώρο για το νωτιαίο μυελό και τα νεύρα. Ως αποτέλεσμα, ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα ενδέχεται να συμπιεστούν ή και να τραυματιστούν.
Βέβαια, προτού φθάσει ένας ασθενής στη χειρουργική επέμβαση, θα πρέπει να έχουν εξαντληθεί και να έχουν αποτύχει συντηρητικά μέτρα, όπως φάρμακα, ανάπαυση και φυσικοθεραπεία. Επίσης, το χειρουργείο έχει σαφή ένδειξη όταν υπάρχει νευρολογική βλάβη και μυελοπάθεια.
Αυχενική Δισκεκτομή: Αντιμετώπιση
Η επέμβαση γίνεται υπό γενική αναισθησία και συχνά υπό νευροπαρακολούθηση. Ο νευροχειρουργός πραγματοποιεί μια μικρή τομή στην πρόσθια επιφάνεια του αυχένα, περίπου στο ύψος του μεσοσπονδύλιου διαστήματος που πάσχει και πρέπει να χειρουργηθεί. Με τη βοήθεια μικροσκοπίου αφαιρείται ο κατεστραμένος δίσκος και τα οστεόφυτα. Αυτό γίνεται με μικρές φρέζες ή εργαλεία που λέγονται οστεοτόμοι. Αφού τα νεύρα και ο νωτιαίος μυελός έχουν αποσυμπιεστεί πλήρως, τότε τοποθετείται ένα μόσχευμα στο διάστημα (Μοσχεύματα. Οι λεγόμενοι κλωβοί ή cages: Εικόνα 3). Σε μερικές περιπτώσεις, αν υπάρχει ένδειξη, μπορεί να τοποθετηθεί ένας τεχνητός δίσκος (Εικόνα 2). Η τοποθέτηση ελέγχεται κατά τη διάρκεια του χειρουργείου με ακτινοσκοπικό έλεγχο. Αφού τοποθετηθούν τα μοσχεύματα, η τομή κλείνεται.
Εικόνα 2. Τοποθέτηση τεχνητού δίσκου (Cadisc-C) στο μεσοσπονδύλιο διάστημα Α5/6. Παρατηρείστε την πλήρη αποκατάσταση του ύψους του διαστήματος και την εξαιρετική θέση την αυχενικής μοίρας (προσωπικό αρχείο Π. Σταυρινού).
Εικόνα 3: Ποικιλία απο κλωβούς (cages) τα οποία τοποθετούνται στη θέση του κατεστραμμένου δίσκου. Εναλλακτικά, και μόνο αν υπάρχει σαφής ένδειξη (νεαρά άτομα, λοιπή αυχενική μοίρα σε καλή κατάσταση, απουσία μυελοπάθειας και αστάθειας κ.α.) μπορεί να επιλεγεί αντί για αυχενικός κλωβός κάποιος τεχνητός δίσκος (όπως π.χ. στην εικόνα 2).
Παρουσίαση περιστατικού: 30χρονος ασθενής με άλγος δεξιού άνω άκρου λόγω κήλης μεσοσπονδύλιου δίσκου στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης (2 επίπεδα: Α4/5 &Α5/6). Αριστερά η μαγνητική τομογραφία ΑΜΣΣ όπου αναδεικνύονται οι κήλες (κόκκινα βέλη) και δεξιά η μετεγχειρητική ακτινογραφία μετά την τοποθέτηση των τεχνητών δίσκων (Δισκοπλαστική) στα ανωτέρω επίπεδα (προσωπικό αρχείο νευροχειρουργού Παντελή Σταυρινού).
Συχνές ερωτήσεις για την Αυχενική Δισκεκτομή
Αυτό είναι κάτι που ακούω πολύ συχνά στα πλαίσια του εξωτερικού μου ιατρείου. Η σπονδυλική στήλη και η παθολογία της είναι εξαιρετικά πολύπλοκη και είναι πολλά που ακόμα δεν τα κατανοούμε. Ο αυχένας μας δεν είναι μόνο ο μεσοσπονδύλιος δίσκος, αλλά και οι αρθρώσεις και τα νεύρα καθώς επίσης και ολόκληρο το μυικό σύστημα που στηρίζει τη σπονδυλική στήλη. Συχνά ο πόνος του ασθενούς είναι πολυπαραγοντικός, δηλαδή έχει πολλές αιτίες και είναι εξαιρετικά δύσκολο να καθοριστεί με ακρίβεια που προέρχεται ο πόνος του ασθενούς. Επιπλέον, κάθε γιατρός σπονδυλικής στήλης (νευροχειρουργός ή ορθοπεδικός) εκτιμά την κατάσταση διαφορετικά, με βάση την εκπαίδευσή του και την εμπειρία του.
Η πρόσθια αυχενική δισκεκτομή είναι μια εξαιρετικά ασφαλής επέμβαση. Το ποσοστό επιπλοκών είναι πάρα πολύ χαμηλό (<1%).
Γενικά ο κίνδυνος παράλυσης, με την έννοια της πλήρους αδυναμίας άνω και κάτω άκρων είναι πάρα πολύ μικρός. Επιπλέον, η κλινική εικόνα του ασθενούς σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις εξελίσσεται τόσο γρήγορα ώστε η όποια απόφαση να πρέπει να παρθεί άμεσα, ως κάτι το επείγον. Αν πιέζεται απλώς ένα νεύρο (πχ. σε πλάγια δισκοκήλη), τότε ο κίνδυνος παράλυσης είναι πρακτικά ανύπαρκτος. Αν πιέζεται σημαντικά και ο νωτιαίος μυελός και ο ασθενής παρουσιάζει εικόνα μυελοπάθειας (στην μαγνητική και κλινικά), τότε υπάρχει σαφής ένδειξη χειρουργείου προκειμένω να μην χειροτερέψουν τα συμπτώματα. Αλλά και πάλι, πάντα υπάρχει χρόνος για σωστή ενημέρωση και σωστή προετοιμασία του ασθενούς.
Η επέμβαση διαρκεί περίπου 1 ώρα και η νοσηλεία 1 ημέρα.
Συνήθως δε χρειάζεται αυχενικός κηδεμόνας μετά το χειρουργείο.
Ναι. Ειδικά αν η επέμβαση πραγματοποιηθεί σε ένα μόνο επίπεδο, τότε ενδέχεται να κουνάτε τον αυχένα σας ίσως και καλύτερα μετά το χειρουργείο. Αν το χειρουργείο γίνει σε πολλαπλά επίπεδα ενδέχεται να παρατηρήσετε έναν μικρό περιορισμό στην κινητικότητα του αυχένα.
Η αυχενική δισκεκτομή επιτυγχάνει να εξαλείψει τον πόνο από το χέρι στο 92-100% των ασθενών. Παρόλα αυτά, η αδυναμία και οι αιμωδίες (μουδιάσματα) ενδέχεται να παραμείνουν για εβδομάδες. Ο πόνος στον αυχένα υποχωρεί στο 73-83% των ασθενών.
Το κόστος της επέμβασης περιλαμβάνει τα έξοδα του νοσοκομείου και τις αμοιβές χειρουργού, συνεργατών και αναισθησιολόγου. Το κόστος ποικίλει και εξαρτάται απο διαφόρους παράγοντες, όπως τη διάρκεια της νοσηλείας, τον τύπο δωματίου, τη χρήση ειδικών υλικών, την έκταση της επέμβασης και την ασφαλιστική κάλυψη του ασθενούς.
Τα ρομπότ έχουν αρχίσει σιγά-σιγά να βρίσκουν το ρόλο του στη σύγχρονη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Στην παρούσα φάση, πρόκειται κυρίως για ρομποτικούς βραχίονες οι οποίοι κάνουν κάποιες αυτοματοποιημένες κινήσεις, κατά κάποιον τρόπο “δείχνοντας το δρόμο” στο νευροχειρουργό όταν πχ. θέλει να βάλει μια βίδα σε κάποιον σπόνδυλο στα πλαίσια σπονδυλοδεσίας ή όταν θέλει να τοποθετήσει μια βελόνη στον εγκέφαλο στα πλαίσια λήψης βιοψίας.
Τα ρομποτικά συστήματα είναι λοιπόν βοηθητικά και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν τον χειρουργό ή τα χέρια του.
Στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης βρίσκουν εφαρμογή σε επεμβάσεις όπως η σπονδυλοδεσία (πχ. για σπονδυλολίσθηση, αστάθεια σπονδυλικής στήλης, σκολίωση κ.ο.κ). Για μια αυχενική δισκοκήλη δε χρησιμοποιείται ρομπότ, γιατί πολύ απλά δε χρειάζεται. Δεν έχει απολύτως τίποτα να προσφέρει. Αυτή τη στιγμή η πιο σύγχρονες τεχνικές είναι οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές οι οποίες έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα με υψηλότατα ποσοστά ασφαλείας.
Είναι λάθος και αμφιβόλου ηθικής να λέγεται σε ασθενείς ότι ο “το χειρουργείο θα γίνει ρομποτικά” ΄όταν αυτό δε συμβαίνει, γιατί δε συνάδει με την τακτική του να ενημερώνεται ο ασθενής σωστά για την πάθησή του και τις δυνατότητες θεραπείας. Τέτοιου είδους δηλώσεις αποτελούν λάθος “τεχνικές μάρκετιγκ” και εκμεταλλεύονται την ανάγκη του ασθενούς να έχει πρόσβαση στην πιο σύγχρονη δυνατή θεραπεία.