Τι είναι – Τι προκαλούν – Πως αντιμετωπίζονται
Τα οστεόφυτα γενικά είναι μικρές προβολές και εκβλαστήσεις των οστών και συγκεκριμένα των σπονδύλων. Με απλά λόγια, όταν μιλάμε για οστεόφυτα μιλάμε για νέο οστό το οποίο δημιουργείται με τον καιρό, στις άκρες των σπονδύλων (Εικόνα 1). Τα οστεόφυτα αναπτύσσονται κοντά σε αρθρώσεις, δηλαδή εκεί που συναντώνται δύο οστά και μπορούν να εμφανιστούν σε ολόκληρο το μήκος της σπονδυλικής στήλης. Δηλαδή στην αυχενική, θωρακική και οσφυϊκή μοίρα.
Όσο μεγαλώνουμε, η πιθανότητα να αναπτύξουμε οστεόφυτα αυξάνεται. Κατά κάποιον τρόπο τα οστεόφυτα ανήκουν στη φυσιολογική φθορά της σπονδυλικής μας στήλης. Τα οστεόφυτα συνήθως δεν προκαλούν πρόβλημα και δεν απαιτούν κάποια θεραπεία. Σε μερικές περιπτώσεις όμως μπορεί να πιέσουν νευρικές δομές προκαλώντας προβλήματα και συμπτώματα.
Τι προκαλεί την ανάπτυξη οστεοφύτων;
Τα οστεόφυτα τα συναντάμε στα πλαίσια της σπονδυλαρθρίτιδας δηλαδή της φθοράς της σπονδυλικής στήλης. Κατά κάποιον τρόπο είναι ένα χαρακτηριστικό της γήρανσης της σπονδυλικής μας στήλης όπως πχ. είναι οι ρυτίδες για το δέρμα. Η σπονδυλαρθρίτιδα προκαλεί φθορά των συνδέσμων και των μεσοσπονδύλιων δίσκων. Καθώς το σώμα μας προσπαθεί να επιδιορθώσει τους συνδέσμους γεννά νέο οστό. Αυτό το νέο οστό είναι τα οστεόφυτα.
Λιγότερο συχνά τα οστεόφυτα δεν εμφανίζονται στα πλαίσια φυσιολογικής φθοράς αλλά στα πλαίσια κάποιας νόσου όπως είναι η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα.
Πως προκαλούν τα οστεόφυτα πόνο;
Συνήθως τα οστεόφυτα δεν προκαλούν προβλήματα. Σε μερικές περιπτώσεις όμως πιάνουν χώρο και αρχίζουν να ασκούν πίεση στα νευρικά στοιχεία. Κάτι τέτοιο παρατηρείται συχνά στον αυχένα: οι αυχενικές ρίζες (δηλαδή τα νεύρα του αυχένα) εξέρχονται της σπονδυλικής στήλης από ένα χώρο ο οποίος ονομάζεται τρήμα. Αν τα οστεόφυτα αναπτύσσονται κοντά στο τρήμα, ενδέχεται να πιάσουν χώρο ο οποίος ανήκει στο νεύρο. Αυτό έχει σαν συνέπεια η νευρική ρίζα να μην έχει το χώρο που της χρειάζεται, να πιέζεται, και τελικά να πονά.
Οστεόφυτα Σπονδυλικής Στήλης: Συμπτώματα
Αν τελικά τα οστεόφυτα δημιουργήσουν προβλήματα, αυτά συνήθως είναι:
-Αυχεναλγία ή οσφυαλγία (δηλ. πόνος στον αυχένα ή τη μέση)
-Πόνος ο οποίος αντανακλά στον χέρι ή το πόδι (βραχιαλγία ή ισχιαλγία)
-Πόνος ο οποίος βελτιώνεται με την ξεκούραση και χειροτερεύει με την κόπωση
-Μυικοί σπασμοί
-Κράμπες
-Αδυναμία
Πως γίνετε η διάγνωση;
Η διάγνωση μπαίνει με τον ίδιο τρόπο που διαγιγνώσκονται οι περισσότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης. Μετά το λεπτομερές ιστορικό και την κλινική εξέταση ο γιατρός θα ζητήσει κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις όπως είναι οι ακτινογραφίες και η αξονική ή η μαγνητική τομογραφία. Η πιο αποτελεσματική εξέταση για να αναδείξει την έκταση των οστεοφύτων είναι η αξονική τομογραφία.
Πως αντιμετωπίζονται τα οστεόφυτα;
Οι περισσότεροι ασθενείς δε χρειάζονται επέμβαση και θα αντιμετωπιστούν με συντηρητική αγωγή, δηλαδή με φάρμακα (αντιφλεγμονώδη, παυσίπονα, μυοχαλαρωτικά), φυσικοθεραπεία ή και διηθήσεις της σπονδυλικής στήλης.
Αν όμως τα συμπτώματα επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα και ο γιατρός σας επιβεβαιώσει ότι υπάρχουν οστεόφυτα τα οποία δημιουργούν πραγματικό πρόβλημα, τότε ενδέχεται να χρειάζεται χειρουργική επέμβαση.
Κατά τη διάρκεια της επέμβασης αφαιρείται εκείνο το τμήμα του οστού το οποίο πιέζει τα νεύρα.
Εικόνα 2 (αριστερά): Αξονική τομογραφία (CT) οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ) η οποία δείχνει εκτεταμένες εκφυλιστικές αλλοιώσεις (δηλ. φθορά) και ανάπτυξη οστεοφύτων. Εικόνα 3 (δεξιά): Αξονική τομογραφία (CT) αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) με ανάπτυξη πρόσθιων οστεοφύτων στην κάτω επιφάνεια του Α4 και άνω επιφάνεια του Α5 σπονδύλου.
Σχόλιο του γιατρού:
Η παρουσία οστεοφύτων στη σπονδυλική στήλη είναι κάτι το οποίο το βλέπουμε συχνά. Πολλοί ασθενείς έχουν ακούσει το γιατρό τους να τους λέει “η σπονδυλική σου στήλη έχει άλατα”. Αυτός είναι μια προσπάθεια του γιατρού να δώσει στον ασθενή να καταλάβει ότι υπάρχουν εκφυλιστικές αλλοιώσεις (δηλαδή φθορά) σε διάφορα σημεία της σπονδυλικής στήλης. Σχεδόν ποτέ δεν υπάρχουν μεμονωμένα οστεόφυτα. Τα οστεόφυτα είναι ένα από τα πολλά χαρακτηριστικά της γερασμένης, φθαρμένης σπονδυλικής στήλης. Και συνήθως το πρόβλημα είναι συνδυαστικό: δηλαδή οστεόφυτα τα οποία συνυπάρχουν με άλλα προβλήματα όπως πχ. δισκοκήλη ή στένωση του σπονδυλικού σωλήνα. Έτσι, μπορεί τα οστεόφυτα αυτά καθαυτά να μην προκαλούν πρόβλημα, μπορεί όμως να συνυπάρχουν με καταστάσεις οι οποίες ενδεχομένως να χρήζουν αντιμετώπισης (όπως πχ. η σπονδυλική στένωση).