Όροι όπως προβολή και κήλη δίσκου χρησιμοποιούνται συχνά λάθος ή εναλλάξ, για να περιγράψουν μια βλάβη του μεσοσπονδύλιου δίσκου, οδηγώντας τους ασθενείς σε σύγχυση.
Η πραγματικότητα είναι όμως ότι πρόκειται για δύο διαφορετικές καταστάσεις, παρόλο που υπάρχουν ορισμένα κοινά στοιχεία.
Τι είναι η προβολή του μεσοσπονδύλιου δίσκου;
Τεχνικά μιλώντας, προβολή του δίσκου συμβαίνει όταν ένα σημείο στον ινώδη δακτύλιο του δίσκου αδυνατίζει, αλλά το περιεχόμενο του δίσκου δεν βγαίνει προς τα έξω. Στην προβολή του δίσκου, ο δίσκος ανάμεσα από δύο σπονδύλους “προβάλλει” προς τα πίσω, αλλά το εξωτερικό στρώμα/περίβλημα του δίσκου (ο λεγόμενος “ϊνώδης δακτύλιος”) παραμένει ακέραιο. Ανάλογα με τη θέση και την έκταση της προβολής, ο ασθενής μπορεί να έχει συμπτώματα ή και όχι.
Συνήθως η προβολή του δίσκου είναι αποτέλεσμα της φυσιολογικής φθοράς του δίσκου, μπορεί όμως και να συμβεί μετά από τραύμα (πχ. πτώση ή άρση βάρους).
Οι προβολές δίσκων μπορούν να συμβούν σε οποιοδήποτε σημείο της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή στην αυχενική, θωρακική ή και οσφυϊκή μοίρα.
Η προβολή μπορεί να θεωρηθεί ως ένα πρώιμο στάδιο της φθοράς του δίσκου και σε βάθος χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε κήλη του δίσκου.
Αριστερά: Απεικόνιση της ανατομίας ενός φυσιολογικού μεσοσπονδύλιου δίσκου. Δεξιά: Πλάγια vs κεντρική προβολή δίσκου
Τι είναι η κήλη του δίσκου (δισκοκήλη)
Η διαφορά της δισκοκήλης από την προβολή του δίσκου, είναι ότι στη δισκοκήλη, το εξωτερικό περίβλημα του δίσκου (ο ινώδης δακτύλιος) ρήγνυται επιτρέποντας στο περιεχόμενο του δίσκου (που ονομάζεται πηκτοειδής πυρήνας) να βγεί προς τα έξω. Όπως και η προβολή, έτσι και η δισκοκήλη μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε σημείο της σπονδυλικής στήλης, συχνότερα όμως στην αυχενική και την οσφυϊκή της μοίρα.
Ανάλογα με τη θέση και την υφή της, η δισκοκήλη διακρίνεται σε:
- κεντρική ή πλάγια: ανάλογα με το αν η δισκοκήλη εξέρχεται κεντρικά ή πλάγια σε σχέση με τον σπονδυλικό σωλήνα
- Υποσυνδεσμική ή ελεύθερη: Η υποσυνδεσμική δισκοκήλη ακόμα περιορίζεται κάτω από τον οπίσθιο επιμήκη σύνδεσμο ενώ η ελεύθερη έχει εισέλθει στο σπονδυλικό κανάλι χωρίς ουσιαστική σύνδεση με τον μεσοσπονδύλιο δίσκο (αποσπασθείσα).*
- Αναδυόμενη ή καταδυόμενη: Ανάλογα με το αν η δισκοκήλη ανεβαίνει προς τα πάνω ή κατεβαίνει προς τα κάτω
- Μαλακή ή επασβεστωμένη: ανάλογα με τη χρονιότητα της βλάβης
*Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι η βιβλιογραφία αναφέρει διάφορες κατατάξεις που αφορούν στη μορφολογία της δισκοκήλης. Επέλεξα να μην αναφερθώ σ’ αυτές προκειμένω να κρατήσω το παρόν άρθρο απλό και εστιασμένο σ’ αυτά που πραγματικά ενδιαφέρουν τον ασθενή.
Τα στάδια εκφύλισης του μεσοσπονδύλιο δίσκου
Θεραπεία
Η θεραπεία της προβολής του μεσοσπονδύλιου δίσκου αλλά και της δισκοκήλης είναι αρχικά συντηρητική. Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή (μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη, μυοχαλαρωτικά κλπ.), φυσικοθεραπεία, ξεκούραση έως και διηθήσεις (ενέσεις) επισκληρίδιες ή ενδοτρηματικές (δηλαδή γύρω από το νεύρο).
Αν όμως η συντηρητική θεραπεία αποτύχει ή ο ασθενής εμφανίσει κινητικό ή αισθητικό έλλειμμα, τότε ενδεχομένως να έχει ένδειξη η χειρουργική αφαίρεση της δισκοκήλης.
Οι προβολές δίσκου είναι πιο πιθανό να είναι ασυμπτωματικές ή να προκαλούν κυρίως πόνο στη μέση, ενώ οι πραγματικές δισκοκήλες είναι πιο πιθανό να προκαλούν συμπτώματα, με χαρακτηριστική την οσφυοϊσχιαλγία, δηλαδή πόνο στη μέση με αντανάκλαση στο πόδι.
Παρόλο που κάθε περίπτωση πρέπει να εξατομικεύεται, εμπειρικά μιλώντας, η προβολή συνήθως αντιμετωπίζεται συντηρητικά ενώ η δισκοκήλη είναι πιο πιθανό να χρειαστεί τελικά χειρουργική επέμβαση.
